بررسی اثر ضد ویروسی عصاره آبی و الکلی گزنه دو پایه (Urtica dioica L.) در حذف عامل ویروسی ایجاد‌ کننده موزائیک رُز در محیط کشت

گزنه دو پایه (Urtica dioica L.)، دارای خاصیت درمانی در معالجه بیماریهای مزمن انسان می‌باشد. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره‌های آبی و الکلی گزنه در مهار ویروسهای بیماری‌زای ایجاد کننده موزائیک گل رُز در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 530 نمونه از گونه‌های مختلف رُز دارای علائم موزائیک و یا بدون علائم از مناطق محتلف تهران و حومه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها توسط آزمونهای سرولوژیک الیزای مستقیم و غیرمستقیم برای عوامل ویروسی موزائیک آرابیس Arabis mosaic virus و لکه حلقوی نکروتیک درختان میوه هسته‌دار Prunus necrotic ringspot virus مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 20 قلمه از نمونه‌های رُز آلوده به هر دو ویروس به محیط کشت MS انتقال داده شدند. سه غلظت (0/5، 2 و 5 میلی‌گرم اسانس 0/1 میلی‌لیتر از محیط کشت) از عصاره‌های آبی و اتانولی تهیه شده از بافت خشک برگ و ریشه گیاه گزنه به محیط‌های کشت حاوی قلمه‌های آلوده اضافه شد. قلمه‌های تیمار شده 30 روز پس از تیمار از لحاظ غلظت آلودگیهای ویروسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که عصاره آبی گزنه در مقایسه با عصاره الکلی از توان بیشتری در مهار عوامل ویروسی موزائیک رُز برخوردار است. عصاره‌های آبی گزنه با غلظتهای 2 و 5 و الکلی (اتانول) با غلظتهای mg/ml5/0 و mg/ml2 موجب حذف به‌ترتیب 90% آلودگی ویروس ArMV و 42% آلودگی PNRSV از قلمه‌های رُز مورد بررسی شدند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد عصاره‌های آبی و الکی گزنه دارای اثر منفی در تکثیر عوامل ویروسی ایجاد کننده موزائیک در رُز می‌باشند و این احتمال وجود دارد که بتوان جهت عاری‌سازی گونه‌های رُز از آلودگیهای ویروسی در محیط‌های کشت از آنها استفاده نمود.